In vervlogen tijden droegen de Russische boeren het in de paasnacht gezegende vuur met zich mee van de kerk naar hun huizen. Het licht reisde en verspreidde zich in alle richtingen. De troosteloosheid van de nacht werd verdreven als de lampen de ramen van de boerderijen één voor één verlichtten. Zo ook slaapt de heerlijkheid van God overal, om dan onverwachts de hele schepping in lichterlaaie te zetten. Zo zijn ook Zijn vrede en Zijn ordening verborgen in de wereld, zelfs in de wereld van vandaag, klaar om hersteld te worden op Zijn tijd en naar Zijn wil. Maar nooit zonder de vrije keuze van vrije mensen.

Thomas Merton,  The New Man, 1961, blz. 242 (vertaling Dirk Doms)

“Milosz, het leven staat aan onze kant. De stilte en het kruis, waarvan we weet hebben, zijn onoverwinnelijke krachten. In lijden en stilte, in de beproevende inspanning om eerlijk te blijven te midden van zoveel oneerlijkheid (vooral onze eigen oneerlijkheid): in dit alles ligt onze overwinning. Het is Christus in ons die ons door de duisternis heen voert naar een licht dat we niet kunnen bevatten en dat alleen gevonden kan worden voorbij de schijnbare wanhoop. Alles wordt op de proef gesteld. Elke relatie, elke trouw moet door het vuur worden gelouterd. We zullen veel verliezen. Er is veel in ons dat gedood moet worden, zelfs veel van het beste in ons. Maar de overwinning staat vast. De verrijzenis is het enige licht, en in dat licht is geen dwaling mogelijk.”

fragment uit een brief van Thomas Merton aan de Poolse dichter Czeslaw Milosz (vertaling Dirk Doms)

Christus kwam in de wereld, niet om de verschrikkelijke, koude schoonheid van een heiligenbeeld te dragen, maar om onder de zondaars te worden gerekend, om te sterven als een van hen, veroordeeld door de reinen, Hij, die boven reinheid en onreinheid verheven was. Als Christus niet werkelijk mijn broer is, met al mijn leed, met al mijn lasten op Zijn schouders en al mijn armoede en droefheid in Zijn hart, dan is er geen verlossing geweest. Dan was wat er aan het kruis gebeurde slechts magie.

Thomas Merton, Conjectures of a Guilty Bystander, 1968, blz. 142 (vertaling Dirk Doms)

Wanneer ik Hem vind zal ik mezelf vinden en als ik mijn ware zelf vind, zal ik Hem vinden. Maar hoewel dat eenvoudig lijkt, is het in werkelijkheid oneindig moeilijk. Als ik aan mijzelf ben overgelaten is het zelfs volstrekt onmogelijk. Want al kan ik iets over het bestaan en de aard van God weten met mijn eigen verstand, dan toch is er geen menselijke en rationele manier waarop ik in contact, in bezit, van Hem kan komen, waardoor ik kan ontdekken wie Hij werkelijk is en wie ik ben in Hem. Dat is iets dat geen mens op eigen houtje kan doen. En ook alle mensen en alle geschapen dingen in het universum kunnen Hem bij dit werk helpen. De enige die me kan leren om God te vinden is God zelf, Hij alleen.

Thomas Merton, Zaden van contemplatie. blz.36